0812 46 37 27
Bày mâm ngũ quả ngày Tết là một truyền thống quan trọng của văn hóa Việt Nam. Theo đó, từng vùng miền sẽ có cách bày mâm ngũ quả đẹp và ý nghĩa khác nhau. Cùng Kamereo tìm hiểu về truyền thống chưng mâm trái cây ngày Tết trong bài viết sau đây nhé!
Table of Contents
- Mâm ngũ quả là gì?
- Mâm ngũ quả gồm những gì? Ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày tết
- Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết ba miền
- Sự giống và khác nhau của mâm ngũ quả 3 miền
- Cách chọn các loại quả bày trong ngày tết
- Một số cách bày mâm ngũ quả đẹp ngày Tết
- Một số hình ảnh mâm ngũ quả Tết đẹp, ý nghĩa
- Một số lưu ý cần tránh khi bày mâm ngũ quả ngày Tết
- Kết luận
Mâm ngũ quả là gì?
Mâm ngũ quả là một thuật ngữ dùng để mô một bàn trái cây bao gồm năm loại hoa quả khác nhau. Theo đó, mâm trái cây này thường được bày biện trên bàn thờ tổ tiên hoặc trên bàn tiếp khách trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt Nam.
Các loại trái cây thường được sử dụng để thể hiện ước nguyện của gia chủ thông qua tên gọi, màu sắc và cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết. Ngày nay, việc trưng bày mâm ngũ quả ngày Tết không chỉ đơn giản là thực hiện phong tục tâm linh truyền thống, mà còn như một nghệ thuật trang trí mang đầy ý nghĩa.
Mâm ngũ quả gồm những gì? Ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày tết
Hình ảnh mâm ngũ quả đã không còn quá xa lạ đối với hầu hết chúng ta. Tuy nhiên, bạn đã biết hết ý nghĩa về cách chưng trái cây ngày Tết truyền thống hay chưa.
Ý nghĩ mâm ngũ quả ngày Tết
Mâm quả ngày tết thường bao gồm năm loại trái cây khác nhau. Điều này cũng được đề cập trong kinh Vu Lan Bồn, với hình ảnh tượng trưng của năm loại trái cây và màu sắc tương ứng. Theo dân gian, con số 5 thường được xem như biểu tượng cho ngũ phúc lâm môn – những điều con người luôn mong ước và phấn đầu để đạt được, cụ thể:
- Trường thọ (长寿): Sống lâu, khỏe mạnh, hưởng được tuổi già.
- Phú quý (富贵): Giàu có, sung túc, có cuộc sống an nhàn.
- Khang ninh (康宁): Khỏe mạnh, bình an, không gặp tai ương, bệnh tật.
- Hảo đức (好德): Có đức hạnh, làm nhiều việc thiện, được mọi người yêu mến.
- Thiện chung (善终): Chết già, chết tốt, không phải chịu đau đớn.
Bên cạnh đó, năm màu sắc của mâm trái cây ngày Tết trong Phật Giáo được xem như biểu tượng của “ngũ thiện căn“. Đây là một thuật ngữ bao gồm: tín căn (lòng tin), tấn căn (ý chí kiên trì), niệm căn (ghi nhớ), định căn (tâm không loạn) và huệ căn (sáng suốt).
Mâm ngũ quả Tết gồm những gì?
Với những ý nghĩa trên, các loại hoa quả được bày trí trên mâm ngũ quả trong dịp Tết thường là:
- Quả bưởi và dưa hấu: Hình dáng căng tròn và sự tươi mới, cầu mong cho một năm mới đầy đủ và may mắn.
- Trái hồng và quýt: Màu sắc đỏ cam rực rỡ, tượng trưng cho sự may mắn và thành đạt trong ngày Tết.
- Trái lê: Hương vị ngọt ngào, hiểu là tượng trưng cho sự suôn sẻ và thuận lợi trong mọi việc.
- Trái lựu: Với đặc điểm nhiều hạt là biểu tượng cho mong muốn có nhiều con cháu và hạnh phúc sum vầy trong gia đình.
- Trái đào: Biểu tượng của sự thăng tiến và phát triển.
- Mai: Thường được liên kết với ý nghĩa về sự mong đợi hạnh phúc của con gái thông qua hôn nhân.
- Trái táo đỏ: Thường được hiểu là biểu tượng của sự phú quý.
- Thanh long: Sự gặp may mắn và thành công, với hình ảnh rồng mây.
- Quả trứng gà: Hình trái đào tiên thường biểu tượng cho sự may mắn và lộc trời ban xuống.
- Dừa: Với âm tương tương tự như “vừa” trong tiếng miền Nam, thường được hiểu là biểu tượng của sự phong phú và không thiếu.
- Sung thường: Thể hiện mong muốn sự sung túc trong sức khỏe, công việc, tình yêu và các khía cạnh khác của cuộc sống.
- Đu đủ: thường tượng trưng cho sự đầy đủ và phồn thịnh.
- Xoài: Có âm tương tự như “xài” theo cách phát âm miền Tây, thường mang ý nghĩa cầu mong cho một năm mới tiêu xài không thiếu thốn.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết ba miền
Ý nghĩa mâm ngũ quả miền Bắc, Trung và Nam có nhiều sự khác biệt. Điều này do đặc trưng khí hậu và thổ nhưỡng tại mỗi nơi sẽ khác nhau. Ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thảm thực vật, đặc biệt là cây ăn trái.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc đẹp nhất
Mâm ngũ quả miền Bắc gồm những gì? Với người dân miền Bắc, một mâm ngũ quả hoàn hảo và đẹp phải đủ các loại trái cây như: chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất cảnh, ớt, dứa,… Mâm ngũ quả này không chỉ có màu sắc rực rỡ mà còn cần hài hòa và tuân thủ theo nguyên tắc của Ngũ hành bao gồm: Kim – màu trắng, Mộc – màu xanh lá, Thủy – màu đen, Hỏa – màu đỏ, Thổ – màu vàng.
Theo đó, 5 loại ngũ quả miền Bắc phổ biến ứng với ngũ hành bao gồm: chuối xanh, bưởi da vàng, quả phật thủ, quả quất cảnh, quả hồng, ớt đỏ và dứa.
Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả theo kiểu truyền thống, đặt nải chuối xanh ở phía dưới cùng để hỗ trợ khi lấy các loại quả còn lại. Ở giữa mâm thường đặt bưởi, phật thủ hoặc mãng cầu, trong khi các loại quả khác như: đào, hồng, quýt, táo được sắp xếp xung quanh. Những khu vực trống trên mâm có thể được thêm vào với ớt và quất để tạo nên một bức tranh màu sắc đa dạng và phong phú.
Mâm ngũ quả miền Trung gồm những gì?
Vùng đất miền Trung thường xuyên phải đối mặt với bão lũ và hạn hán quanh năm. Do đó, đất đai không quá màu mỡ để trồng được đa dạng các loại cây trái. Vì thế, mâm ngũ quả ở miền Trung thường đơn giản, không quá quan trọng về hình thức, mà chủ yếu là sự thành tâm. Các loại quả được sắp xếp không cầu kỳ, chỉ cần đủ để bày tỏ lòng thành và sự biết ơn.
Mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung thường bao gồm các loại trái cây như: thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt,…
Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Nam
Người miền Nam thường sắp xếp mâm ngũ quả ngày tết cầu dừa đủ xoài sung để thể hiện ước mong cho một năm mới đầy đủ, sung túc. Theo đó, mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Nam thường bao gồm: mãng cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài.
Đặc biệt, mâm ngũ quả miền Nam ngày Tết thường tránh thờ cúng một số loại trái cây có cách phát âm mang theo ý nghĩa không tốt. Ví dụ:
- Chuối có thể được coi là biểu tượng của sự chui lọt và khó phát triển.
- Lê có thể liên quan đến sự lết lót và dễ thất bại.
- Cam và quýt có thể được liên kết với ý nghĩa của sự chịu đựng và gánh chịu.
Cách chưng mâm ngũ quả miền Nam phổ biến nhất là bắt đầu bằng cách đặt đu đủ, dừa và xoài lên mâm trước. Bởi vì những loại trái cây này có hình dáng lớn và trọng lượng khá nặng. Điều này giúp đỡ trong việc xếp các loại trái cây khác. Sau đó, bạn có thể tiếp tục bày các loại quả còn lại theo thứ tự mong muốn.
Sự giống và khác nhau của mâm ngũ quả 3 miền
Như đã tìm hiểu ở trên thì việc chưng mâm ngũ quả ngày Tết là một trong những nét văn hóa đặc sắc của người Việt Nam. Theo đó, mỗi vùng miền của tổ quốc sẽ có những nét đặc trưng riêng trong cách chưng trái cây.
Điểm giống nhau
Trang trí mâm ngũ quả là một nét đẹp truyền thống đặc sắc, thường xuất hiện trong các dịp Tết và lễ hội tại Việt Nam. Mặc dù từng vùng miền sẽ có những cách bài trí khác nhau, nhưng ý nghĩa chung là thể hiện lòng kính trọng, tri ân đối với ông bà, tổ tiên. Đồng thời tiếp nối, lưu giữ giá trị tinh thần về văn hóa và truyền thống của con cháu.
Điểm khác nhau
- Miền Bắc: Mâm ngũ quả cần sự đa dạng về màu sắc và phải tuân thủ đúng nguyên tắc của Ngũ hành.
- Miền Trung: Trái cây thường được trình bày một cách đơn giản, gần gũi với cuộc sống, không áp đặt nhiều yếu tố hình thức.
- Miền Nam: Thường thì mâm ngũ quả được bày theo triết lý “Cầu sung vừa đủ xài”. Đồng thời tránh sử dụng những loại trái có ý nghĩa không tốt hoặc mang theo âm thanh không hay.
Cách chọn các loại quả bày trong ngày tết
Để có một mâm ngũ quả trang trí đẹp mắt, tươi mới và lâu bền, quá trình chọn lựa trái cây đặc biệt quan trọng. Việc này đòi hỏi sự cẩn trọng và sáng suốt. Dưới đây là một số mẹo để chọn trái cây trang trí mâm quả ngày Tết:
- Lựa chọn những quả mới chín giúp duy trì màu sắc tươi tắn và kéo dài thời gian trưng bày.
- Chọn những quả với cảm giác chắc tay, không bị dập hay trầy xước. Đồng thời vẫn còn giữ được cuống và lá.
Ngoài ra, bạn cũng cần hạn chế việc rửa quả, vì nếu có chỗ đọng nước có thể làm quả nhanh chóng bị héo hoặc hỏng.
Một số cách bày mâm ngũ quả đẹp ngày Tết
Có nhiều cách trang trí mâm ngũ khác nhau tùy theo quan niệm của mỗi nơi. Theo đó mà các loại quả trái cây chưng Tết cũng không giống nhau. Bạn có thể tham khảo một số mẫu mâm ngũ quả đẹp trong nội dung dưới đây:
Cách bày mâm ngũ quả không có chuối
Trái cây cần có để làm mâm ngũ quả ngày Tết:
- 12 quả quýt
- 5 quả xoài
- 1 quả vú sữa
- 1 quả phật thủ
- 1 quả thanh long
- 1 quả lê
- 1 quả táo
- 8 quả ớt
- Quất (tùy ý)
Hướng dẫn chưng trái cây ngày Tết:
Bước 1: Bạn hãy đặt 1 quả quýt vào lòng đĩa.
Bước 2: Tiếp theo, đặt xen kẽ một quả xoài và một quả quýt trên mặt đĩa.
Bước 3: Đặt thanh long ở giữa, phía trên quýt, xung quanh là vú sữa, phật thủ, táo, một quả quýt và lê để giữ thanh long đứng vững.
Bước 4: Cuối cùng, đặt ớt vào giữa xoài và quýt ở phía mép đĩa, trong khi quất được sắp xếp để trang trí những khoảng trống. Điều này tạo nên một bức tranh mâm ngũ quả đẹp mắt.
Cách chưng mâm ngũ quả ngày tết
Các loại quả chưng mâm ngũ quả ngày tết vui vẻ:
- 14 quả quýt
- 1 quả dưa hấu
- 1 quả lê
- 1 quả phật thủ
- 1 quả táo
- 4 quả xoài
- 1 quả vú sữa
- 10 quả ớt
- Quất (tủy ý)
Hướng dẫn cách sắp mâm ngũ quả:
Bước 1: Ban đầu, hãy đặt dưa hấu vào giữa đĩa, đồng thời sắp xếp một lớp quýt che phủ toàn bộ phần thành của đĩa.
Bước 2: Đặt quả phật thủ và quả lê bên cạnh để đảm bảo dưa hấu được giữ vững. Bên cạnh đó, phía trước và phía sau lần lượt là xoài và quýt.
Bước 3: Tiếp theo, đặt thêm bên cạnh dưa hấu một quả táo và một quả vú sữa ở phía trên mặt.
Bước 4: Cuối cùng, để ớt xung quanh phía mép của đĩa, xen kẽ giữa những quả quýt và quất ở những khoảng diện tích còn trống. Điều này giúp tạo nên một bức tranh mâm ngũ quả vui vẻ, đẹp mắt.
Cách xếp mâm ngũ quả
Nguyên liệu cần có chưng trái cây ngày Tết:
- 1 nải chuối
- 1 quả mãng cầu
- 2 quả táo
- 1 quả lê
- 10 quả quýt
- 2 quả vú sữa
- 1 quả phật thủ
- 1 quả thanh long
- 2 quả xoài
- Ớt, quất (tùy ý)
Hướng dẫn chưng trái cây ngày Tết:
Bước 1: Đầu tiên, bạn cần đặt nải chuối vào giữa đĩa.
Bước 2: Sau đó, thêm 1 quả xoài, 2 quả vú sữa xung quanh phía dưới của nải chuối. Đặt đối cứng 2 quả táo hai bên ở mặt trước.
Bước 3: Ngay cạnh nải chuối, đặt 2 quả quýt xếp chồng lên nhau mỗi bên để tạo thêm sự độc đáo và đẹp mắt cho mâm ngũ quả.
Bước 4: Ở mặt sau, đặt quả thanh long lên giữa nải chuối, và xung quanh là quả xoài, quả phật thủ, và quả lê. Đồng thời, bày trí các quả quýt phía dưới để giữ vững cả mâm ngũ quả.
Bước 5: Cuối cùng, đặt phía sau là quả mãng cầu, cũng như xung quanh thành đĩa là những quả ớt và quất để tạo nên một tổng thể đẹp mắt.
Cách làm mâm ngũ quả đẹp ngày Tết
Nguyên liệu cần có để trang trí mâm ngũ quả:
- 1 quả dưa hấu
- 2 quả xoài
- 1 quả quýt
- 2 trái mãng cầu
- 1 trái đu đủ
- 1 trái dừa
- 2 quả thơm
Hướng dẫn chưng trái cây ngày Tết:
Bước 1: Bạn sắp xếp những trái có kích thước lớn để làm trụ. Sau đó bố trí những trái nhỏ xen kẽ xung quanh để tạo nên một cấu trúc đồng đều và hấp dẫn.
Bước 2: Tiếp theo, bạn có thể trang trí xung quanh bằng những phụ kiện như: quạt giấy, hoa trạng nguyên, lá kim tiền và cây treo. Cuối cùng là cố định chúng bằng súng bắn keo.
Một số hình ảnh mâm ngũ quả Tết đẹp, ý nghĩa
Ngoài cách sắp mâm ngũ quả ngày Tết kể trên, mỗi gia đình có thể sáng tạo nhiều kiểu khác nhau để tạo điểm nhấn. Tuy nhiên, các loại trái cây lựa chọn cần đảm bảo màu sắc và ý nghĩa. Dưới đây là những hình ảnh mâm ngũ quả ngày Tết đẹp, độc đáo mà bạn có thể tham khảo:
Một số lưu ý cần tránh khi bày mâm ngũ quả ngày Tết
Việc trang trí mâm ngũ quả Tết dựa trên thuyết Ngũ hành của phương đông. Do đó, khi thực hiện cần tuân theo nguyên tắc này để tránh chọn các loại trái cây không mang ý nghĩa hoặc không đủ đại diện cho 5 màu của ngũ hành.
Thường người ta thường nghĩ rằng khi trang trí mâm ngũ quả, các loại trái cây cần phải có vẻ bóng loáng và đẹp mắt. Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến tình trạng héo nhanh của trái cây và giảm thời gian trưng bày.
Vì vậy, bạn chỉ cần sử dụng giấy ướt để lau sạch vỏ ngoài của trái cây. Sau đó, phủ một lớp dầu ăn mỏng lên bề mặt để tạo ra lớp vỏ bóng loáng. Điều này giúp trái cây trông rất hấp dẫn mà vẫn giữ được sự tươi mới lâu dài.
Khi chưng chuối cần chọn loại có quả đều và hướng lên trên như bàn tay xòe ra để tạo nên một diện mạo nâng đỡ. Bên cạnh đó, số lượng quả phải là số lẻ, đặc trưng cho sự hứng lộc bảo vệ cho toàn gia đình.
Ưu tiên những quả có kích thước lớn, hình dáng tay dài mập, bề mặt da đồng đều và trơn tru. Màu sắc của quả có thể là vàng chanh hoặc xanh nhạt. Điều quan trọng là quả phải tỏa ra mùi thơm nhẹ nhàng, giống như mùi của chanh tươi.
Xem thêm:
- Tổng hợp 18 món ăn ngày Tết Nguyên Đán truyền thống của người Việt Nam
- Tổng hợp 12 loại bánh kẹo Tết ngon cho năm 2024 đong đầy
- Trà chanh giã tay là gì? Danh sách quán trà chanh gần đây
Kết luận
Trên đây là tất cả thông tin về mâm ngũ quả gồm những quả gì, cùng với cách bày mâm ngũ quả đẹp đơn giản và ý nghĩa. Mặc dù mỗi miền sẽ có nét đặc sắc riêng, nhưng văn hóa chưng trái cây Tết khá đồng điệu. Hãy theo dõi chuyên mục Xu hướng ẩm thực để biết nhiều thông tin thú vị được cập nhật liên tục nhé!
